Trong kinh doanh, việc quản lý hàng hóa và định danh sản phẩm là vô cùng quan trọng. Một trong những loại mã vạch phổ biến nhất trên toàn cầu chính là mã vạch UPC. Đây là hệ thống mã hóa được sử dụng rộng rãi tại Mỹ, Canada và nhiều quốc gia khác để quản lý, nhận diện và bán hàng. Vậy mã vạch UPC là gì, những đặc điểm chi tiết của mã vạch UPC là gì? Hãy cùng Thái Dương Fulfillment tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
1. Mã vạch UPC là gì?
Mã vạch UPC (Universal Product Code) là loại mã vạch tiêu chuẩn quốc tế được phát triển tại Mỹ từ năm 1973. UPC thường có 12 chữ số, được in dưới dạng các vạch song song, dùng để định danh duy nhất cho từng sản phẩm. Mã vạch UPC được sử dụng chủ yếu tại Mỹ và Canada, nhưng nhiều hệ thống bán lẻ toàn cầu cũng chấp nhận loại mã này.
2. Các loại mã vạch UPC
UPC sử dụng phổ biến nhất về mặt kĩ thuật là UPC-A.
Các biến thể khác của UPC bao gồm:
+ UPC-B là phiên bản 12 chữ số của UPC, không có chữ số kiểm tra, được phát triển cho Bộ luật quốc gia về thuốc (NDC) và Mã vật phẩm liên quan đến sức khỏe quốc gia. Nó có 11 chữ số cộng với mã sản phẩm 1 chữ số và không được sử dụng phổ biến.
+ UPC-C là mã gồm 12 chữ số với mã sản phẩm và chữ số kiểm tra; không sử dụng chung.
+ UPC-D là mã có độ dài thay đổi (12 chữ số trở lên) với chữ số thứ 12 là chữ số kiểm tra. Các phiên bản này không được sử dụng phổ biến.
+ UPC-E là mã gồm 6 chữ số, có mã tương đương với mã UPC-A gồm 12 chữ số với hệ thống số 0 hoặc 1.
+ UPC-2 là phần bổ sung gồm 2 chữ số cho UPC được sử dụng để chỉ ra phiên bản của một tạp chí hoặc định kì.
+ UPC-5 là phần bổ sung gồm 5 chữ số cho UPC được sử dụng để biểu thị giá bán lẻ đề xuất cho sách.
3. Đặc trưng của mã UPC
Một mã UPC được cấu tạo từ mã nhà sản xuất, mã sản phẩm, số kiểm tra.
+ Mã nhà sản xuất: mã sản xuất là 5 số đầu tiên từ 00000 đến 99999 (tương đương với công ty có 100.000 mặt hàng) mã sản xuất do hội đồng UCC cấp cho các công ty có mặt hàng muốn sử dụng mã UPC. Tuy nhiên không phải công ty nào cũng có nhiều mặt hàng như vậy.
+ Mã sản phẩm: Cũng giống với mã sản xuất, mã sản phẩm gồm 5 số từ 00000 đến 99999. Nếu mã nhà sản xuất quá dài thì mã sản phẩm sẽ bị hạn chế lại. Nếu công ty có nhiều hơn 100.000 loại mặt hàng sẽ xin UCC cấp thêm mã nhà sản xuất khác.
+ Số kiểm tra, được tính như EAN-13 với bổ sung thêm một số 0 vào trước chuỗi số của mã vạch UPC-A.
4. Mã hóa của UPC
Mã vạch UPC-A được thể hiện trực quan bằng các dải thanh và khoảng trắng mã hóa số UPC-A có 12 chữ số. Mỗi chữ số được thể hiện bằng một mẫu duy nhất gồm 2 thanh và 2 dấu cách. Các thanh và không gian có chiều rộng thay đổi, tức là rộng 1, 2, 3 hoặc 4 mô-đun. Tổng chiều rộng cho một chữ số luôn là 7 mô-đun; do đó, số 12 chữ số UPC-A yêu cầu tổng cộng 7 x 12 = 84 mô-đun.
Một UPC-A hoàn chỉnh có chiều rộng 95 mô-đun: 84 mô-đun cho các chữ số kết hợp với 11 mô-đun cho các mẫu bảo vệ. Các mẫu bảo vệ bắt đầu và kết thúc có chiều rộng 3 mô-đun và sử dụng thanh mẫu – không gian – thanh, trong đó mỗi thanh và không gian là một mô-đun rộng.
5. Quy tắc tính mã vạch UPC
Mã UPC được tính theo qui tắc sau:
Lấy tổng của các số ở vị trí lẻ (1, 3, 5, 7, 9, 11). Các số này nhân với 3 được một số A. Lấy tổng của các số ở vị trí chẵn (2, 4, 6, 8, 10) được một số B. Lấy tổng (A + B) và xét tính chia hết cho 10. Nếu chia hết thì số kiểm tra bằng 0. Nếu không chia hết (số dư khác 0) thì lấy phần bù (10 – số dư) làm số kiểm tra.
Qui tắc này phù hợp với qui tắc tính số kiểm tra của EAN-13 do sau khi thêm số 0 vào đầu chuỗi UPC-A thì các vị trí chẵn của UPC-A đổi thành vị trí lẻ của EAN-13 và ngược lại.
6. Cách đăng ký mã vạch UPC cho sản phẩm
Bước 1: Đăng ký thành viên GS1 tại quốc gia doanh nghiệp hoạt động.
Bước 2: Nhận mã doanh nghiệp GS1.
Bước 3: Cấp mã sản phẩm riêng cho từng loại hàng hóa.
Bước 4: Tạo mã UPC và in trên bao bì sản phẩm.
Bước 5: Kiểm tra bằng phần mềm quét mã để đảm bảo tính hợp lệ.
Doanh nghiệp có thể đăng ký trực tiếp tại GS1 Việt Nam hoặc thông qua dịch vụ hỗ trợ để đảm bảo đúng chuẩn quốc tế.
7. Kết luận
Mã vạch UPC là tiêu chuẩn định danh sản phẩm phổ biến, đặc biệt quan trọng khi doanh nghiệp muốn xuất khẩu hoặc bán hàng tại Mỹ và Canada. Việc đăng ký và sử dụng UPC không chỉ giúp quản lý sản phẩm dễ dàng hơn, mà còn là yêu cầu bắt buộc của nhiều hệ thống bán lẻ và TMĐT quốc tế.
